Peter JW Siebelt · @petersiebelt
25th Oct 2012 from Twitlonger
Naar aanleiding van dit bericht over Geert Mak http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2012/10/geert_mak_stak_1_miljoen_in_zi.html#comments nog even een reminder:
Hoe een ‘geMAKzuchtige’ propaganda met gemeenschapsgeld VOORLOPIG spaak liep
“De geschiedenis van Nederland in acht vertellingen door Geert Mak.”
Peter Siebelt 29 mei 2006
Op 30 maart 2006 komt er een verzoek binnen bij het College van de provincie Noord-Holland van de productiemaatschappij IdtV DITS. Ze vragen om een financiële bijdrage te leveren aan een televisieserie genaamd: “De geschiedenis van Nederland in acht vertellingen door Geert Mak.” De serie wordt door de NPS/VPRO in 2008 uitgezonden.
In de aanvraag beschrijft men dat de serie de Nederlandse geschiedenis zal vertellen van de Germanen en Romeinen tot en met de decennia van ontzuiling en Europese integratie. In alle afleveringen komen verschillende gebeurtenissen aan bod die zich in de periode 500-2005 in verschillende delen van Nederland hebben afgespeeld.
Thema’s die terugkomen zijn o.a. de strijd met het water, de Nederlandse burgercultuur, de handelstraditie, de diversiteit aan godsdiensten en de spanning tussen multiculturaliteit en traditie. Het is de bedoeling dat de serie na landelijke televisievertoning herhaald zal worden bij de regionale omroepen.
De totale kosten van de acht afleveringen van 50 minuten bedragen bijna 3.7 miljoen euro. Aan De provincie Noord-Holland vraagt men, evenals aan de andere elf provincies 100.000 euro. Vier provincies (Gelderland, Zuid-Holland, Overijssel, Friesland) hebben het verzoek afgewezen of gaan het afwijzen. Vier provincies (Groningen, Drenthe, Zeeland, Noord-Brabant) zijn positief maar moeten nog budget vinden. Limburg heeft nog geen standpunt ingenomen. Van Flevoland en Utrecht is niets bekend.
Inmiddels heeft men 528.000 euro van het budget gedekt, waarvan het grootste deel door de NPS/VPRO wordt bijgedragen. Aan de rijksoverheid is 500.000 euro gevraagd. Voor het overige bedrag van ongeveer 500.000 euro worden fondsen zoals het Prins Bernhard Cultuurfonds benaderd.
De subsidieaanvraag kwam binnen in een periode waarin grote onrust heerst over het financiële beleid van de provincie. Voor de tweede maal op een rij krijgt de Jaarrekening van de provincie Noord-Holland geen goedkeurende verklaring van de accountant met betrekking tot de rechtmatigheid. Via een te rooskleurig en eigenlijk ronduit misleidende wijze van het presenteren van de uitkomsten van het onderzoeksrapport ‘Rechtmatigheid 2005’ tracht Gedeputeerde Staten een oordeelsonthouding te krijgen in plaats van een ronduit afkeurende verklaring. Maar mede door de alertheid van het Statenlid Fleur Agema (fractie Agema) wordt men keer op keer gedwongen om hun ‘creativiteit’ te herzien.
Zo merkte zij op dat de onderzoekers van het rapport, evenals de accountant, vroegtijdig stopten met het beoordelen van dossiers en de gevonden financiële onrechtmatigheden afzetten tegen de oorspronkelijke – veel grotere – omvang van de steekproef.
Op dit moment, 30 mei 2006, dreigt het geheel een soap zonder einde te worden en eist Agema niet alleen een afkeuring van de Jaarrekening maar wil zij ook dat het Ministerie van Binnenlandse Zaken zich ermee bemoeid.
In deze turbulente toestand neemt het College van Gedeputeerde Staten een merkwaardig besluit om de subsidieaanvraag van IdtV DITS te honoreren.
Merkwaardig omdat binnen de huidige cultuurbegroting en de bestaande communicatiebudgetten van de provincie Noord-Holland namelijk geen ruimte aanwezig was om een financiële bijdragen te leveren aan IdtV DITS. Tevens kwam het verzoek van IdtV DITS te laat om op de reguliere wijze te worden meegenomen bij de bijstelling van de lopende begroting ‘Voorjaarsnota 2006’, zoals die in de vergadering van 29 mei door Provinciale Staten werd behandeld.
Maar het College vond het project dusdanig belangrijk dat men – in afwijking van de huidige beleidslijn- al ver voor de statenvergadering (op 9 mei 2006) had besloten om het subsidieverzoek van IdtV DITS te honoreren. Daarom stelde men aan Provinciale Staten voor om – als nagekomen bericht betreffende de Voorjaarsnota – 300.000 euro als incidentele subsidie ten laste te nemen van de algemene middelen en daartoe de begroting van baten en lasten bij de Voorjaarsnota 2006 te wijzigen. Twee ton had men gelabeld als bijdrage aan RTV Noord-Holland voor een regiosoap, de overige 100.000 euro voor de geschiedvertellingen van Mak.
Maar daar waren verschillende politieke partijen in de Statencommissie Sociale Infrastructuur het niet mee eens en opperden tijdens de commissievergadering van 17 mei 2006 hun bezwaren. Onder anderen:
• Wie had het project beoordeeld/getoetst en waarom was het project niet ter beoordeling aan hen verzonden?
• Subsidiering van dit project hield een trendbreuk in met het huidige beleid en er was geen geld voor dit project, dus waarmee – uit welke pot – zou het project gefinancierd moeten worden?
Ze vroegen het College om hun besluit te heroverwegen.
Op 23 mei 2006 kregen de leden van de Statencommissie Sociale Infrastructuur een schriftelijk antwoord waarin de Gedeputeerde Staten liet weten dat het College geen aanleiding zag het eerder genoemde besluit te heroverwegen.
Het opgestelde toetsingskader was een eerste ambtelijke aanzet en had nog geen enkele status. Het was niet door het College vastgesteld en daarom niet aan de commissieleden verzonden.
De trendbreuk met de huidige beleidlijn was door het College ingezet omdat:
• Men op deze wijze in den brede zin van het woord: landschap, milieu, natuur, geschiedenis, cultuur etc. op een laagdrempelige manier onder de aandacht van de burgers en m.n. jongeren kan brengen;
• Men dacht dat de producties kunnen bijdragen aan de versterking van de regionale identiteit;
• Men dacht ook dat de kijker meer inzicht zou krijgen in de werkterreinen van de provincie Noord-Holland.
De vraag rijst waarom het College zo snel was in haar beslissing om het productiebedrijf en Geert Mak te financieren? Beiden hebben een politiek activistische achtergrond en zijn politiek eenzijdig gekleurd. Hierdoor dient men vraagtekens te stellen aan o.a. hun ‘objectieve’ bijdrage aan de door het College gewenste versterking van de regionale identiteit van de provincie Noord-Holland?
Om de stelling in de voornoemde vragen nader te belichten het volgende:
Het productiebedrijf TV DITS is gespecialiseerd in documentaires en informatieve programma’s en werd in 1987 opgericht door Ireen van Ditshuyzen. Zij is een voormalig politiek activiste die in de jaren 1968-1981 actief was als researchmedewerkster VPRO en verschillende actiegroepen, waaronder: het Onderwijsfront, de studentenoppositie, de Socialistische Jeugd Amsterdam, De Sterke Arm en andere actiegroepen in de Amsterdamse Dapperbuurt.
In 2002 besloot Van Ditshuyzen de krachten van TV DITS te bundelen met IdtV. In januari 2005 volgde Willemien van Aalst haar op als Creative Producer. Van Ditshuyzen bleef als regisseur en adviseur betrokken bij IdtV-DITS.
Van Aalst had enige ervaring. Zo was ze vanaf het allereerste begin werkzaam bij het zeer progressieve en zwaar gesubsidieerde International Documentary Filmfestival Amsterdam (IDFA) waar zij lange tijd adjunct directeur was. Wetenswaardig is dat Geert Mak initiatiefnemer is van het IDFA-Fonds en tevens voorzitter van het bestuur.
Bekend is dat het productiebedrijf DITS zonder subsidies niet kan overleven. Tijdens de uitreiking van de Zilveren Nipkowschijf aan Van Ditshuyzen in 1995 omschreef de jury de marktwaarde van Van Ditshuyzen producties o.a. als volgt: “Veroordeeld dus tot de bijvelden van de televisie en tot schier eeuwige financieringsproblemen.” En volgens het voormalige programma van de Humanistische Omroep, Desmet-live, vergen haar films o.a. enig zitvlees van de kijker.
En dan Geert Mak. Zijn politieke voorkeur* zijn perfecte pen maar gekleurde schrijfstijl is alom bekend en heeft menigmaal geleid tot de nodige onrust. Bijvoorbeeld na de publicatie van zijn boek ‘Gedoemd tot kwetsbaarheid’ in 2005.
In een ingezonden bijdrage in de Volkskrant van 25 februari 2005 reageerden Kees Berghuis en Luuk van Middelaar (adviseurs van o.a. vice-premier Gerrit Zalm en voormalig VVD-fractievoorzitter Jozias van Aartsen) furieus op Maks sociaal-politieke beschrijving van Nederland na de moord op Theo van Gogh.
Volgens hen stond het boek vol met ‘ronduit vuile insinuaties en onsmakelijke vergelijkingen, Mak maakte zich schuldig aan geschiedvervalsing en aperte onwaarheden. Volgens Berghuis en Middelaar had Mak gekozen voor een karaktermoord op politici die de Nederlandse samenleving in het juiste spoor wilden krijgen. Mak had VVD’ers en andere rechtse politici (waaronder Ayaan Hirsi Ali, Jozias van Aartsenen, Geert Wilders en premier Jan Peter Balkenende) beschreven als ‘handelaren in angst’.
En daar bleef het niet bij. In zijn boek ‘Gedoemd tot kwetsbaarheid’ vergeleek Mak o.a. de film Submission (van Ayaan Hirsi Ali en Theo van Gogh) één op één met ‘Der Ewige Jude’, een nazi-propagandafilm van Goebbels die joden als ratten afbeeldde. Ook komt de Kristalnacht voorbij, evenals de deportaties van de joden uit Amsterdam en het plan van de Duitsers om de joden naar Madagaskar te verbannen.
Het Statenlid Fleur Agema zette bovenstaande uiteen in de Statenvergadering van 29 mei 2006 met de conclusie dat de heer Mak mag schrijven en vinden wat hij wil, maar dat zij daar in ieder geval geen stuiver gemeenschapsgeld aan wil spenderen. Daarbij betoogde zij dat dit soort bijdragen in haar opvatting op geen enkele wijze te verantwoorden zijn als een provinciale taak en daarom dan ook niet voor subsidie in aanmerking moeten komen.
Opmerkelijk was dat Gedeputeerde Moens (GroenLinks), de man met de portefeuille waaruit de subsidie moest komen, namens het College in ‘het geweer’ kwam en Mak verdedigde. Hij vond dat mevrouw Agema in haar motivatie om geen subsidie te geven aan de vertellingen van Mak, deze op een persoonlijke wijze aangevallen had. Mak had immers veel meer boeken geschreven waarop mevrouw Agema haar mening ‘iets anders’ had kunnen formuleren.
Helaas, Moens ‘geMAKzuchtige reddingsactie’ mocht niet baten. Bij een groot aantal Statenleden was Agema’s formulering niet aan de aandacht ontsnapt. De besluitvorming rond de toekenning van het bedrag liep anders dan het College had verwacht. Al snel bleek dat een meerderheid van Statenleden het subsidievoorstel niet zouden steunen en koos het College eieren voor hun geld: net voor de stemming trokken zij het voorstel in.
* Geert Mak werkte voor de parlementsfractie van de PSP (opgegaan in Groenlinks). In het najaar van 2005 werd hij door GroenLinks ingezet voor de campagne ‘Linkse Lente’.